Hypertension In Marathi

Hypertension In marathi

सर्व अवयवांना त्यांच्या त्यांच्या आवश्यकतेप्रमाणे रक्तपुरवठा मिळण्यासाठी हा विशिष्ट प्रकारचा दाब आवश्यक असतो. तो निर्माण होण्यासाठी हृदयाची लयबद्ध हालचाल, रक्तवाहिन्यांची लवचिकता, रक्ताचे प्रमाण, हृदयाची गती आणि शरीरातील परिणाम या गोष्टी जबाबदार असतात.

हृदय हा स्नायूंनी बनलेला पोकळ अवयव आहे. त्याच्या तालबद्ध हालचालीमुळे आकुंचन पावणे आणि प्रसरण पावणे यामुळे रक्त शरीरभर(Blood circulation)फिरत असते.

शरीरात रक्त वाहताना रक्तवाहिन्यांवर जो दाब पडतो किंबहुना ज्या दाबाने रक्त सर्व शरीरातील रक्तवाहिन्यांतून फिरत असते त्या दाबाला ‘रक्तदाब’(Blood Pressure)असे म्हणतात.

खूप कमी असलेल्या रक्तदाबाला हायपोटेन्शन म्हणतात , सतत खूप जास्त असलेल्या दाबाला हायपरटेन्शन म्हणतात आणि सामान्य दाबाला नॉर्मोटेन्शन म्हणतात. हायपरटेन्शन आणि हायपोटेन्शन या दोघांनाही अनेक कारणे आहेत आणि ती अचानक सुरू झालेली किंवा दीर्घ कालावधीची असू शकतात.

हायपरटेंशन, ज्याला मराठीत “उच्च रक्तदाब” म्हणतात, ही एक आधुनिक जीवनशैलीमुळे वाढत चाललेली गंभीर आरोग्य समस्या आहे. जगभरात लाखो लोक या आजाराच्या ग्रासात आहेत. रक्तदाब हा हृदयाद्वारे रक्तवाहिन्यांमध्ये रक्ताचा दाब मोजण्याचे मापन आहे. जेव्हा हा दाब सामान्यपेक्षा जास्त होतो, तेव्हा त्याला उच्च रक्तदाब म्हणतात. हा आजार मूकपणे शरीरात वाढतो आणि नंतर हृदयरोग, मूत्रपिंडाचे विकार, पक्षाघात यांसारख्या गंभीर समस्या निर्माण करू शकतो.तर घरगुती उपाय या Blog वरील या लेखात हायपरटेंशनची कारणे याबद्दल अधिक पाहू ….

Table of Contents

हायपरटेंशनची कारणे Hypertension In marathi

उच्च रक्तदाब होण्यासाठी अनेक घटक जबाबदार असू शकतात:

अनियंत्रित आहार – जास्त मीठ, तेलकट आणि प्रक्रियित अन्न खाणे.
लठ्ठपणा – वजन जास्त असल्यास हृदयावर ताण येतो.
तणाव – नैतिक ताण आणि चिंता रक्तदाब वाढवू शकतात.
धूम्रपान आणि मद्यपान – यामुळे रक्तवाहिन्या अरुंद होतात.
शारीरिक निष्क्रियता – व्यायामाचा अभाव हा मोठा घटक आहे.
वय आणि अनुवांशिकता – वाढत्या वयामुळे किंवा कुटुंबात हायपरटेंशनचा इतिहास असल्यास धोका वाढतो.
मूत्रपिंड विकृती किंवा हार्मोनल असंतुलन

हायपरटेंशनची लक्षणे Hypertension In marathi

बऱ्याचदा उच्च रक्तदाबाला कोणतीही विशिष्ट लक्षणे दिसत नाहीत, म्हणून त्याला “साइलेंट किलर”(Silent Killer) म्हणतात. तथापि, काही लोकांमध्ये खालील लक्षणे दिसू शकतात:

डोकेदुखी, विशेषतः सकाळच्या वेळेस

थकवा किंवा गोंधळल्यासारखे वाटणे

छातीत जडपणा

श्वास घेण्यास त्रास

दृष्टिदोष किंवा डोळ्यांसमोर अंधुक दिसणे

नाकातून रक्त येणे (क्वचितच)

रक्तदाब दोन मूल्यांमध्ये मोजला जातो:

सिस्टोलिक दाब (वरचा दाब) – हृदय संकुचित झाल्यावरचा दाब (सामान्य: १२० mmHg पेक्षा कमी).
डायस्टोलिक दाब (खालचा दाब) – हृदय शिथिल झाल्यावरचा दाब (सामान्य: ८० mmHg पेक्षा कमी).

जर रक्तदाब १४०/९० mmHg पेक्षा जास्त असेल, तर तो उच्च रक्तदाब समजला जातो. नियमितपणे रक्तदाब तपासणे गरजेचे आहे.

उच्च रक्तदाबावर नियंत्रण न ठेवले गेल्यास अनेक गंभीर आजार उद्भवू शकतात:

हृदयरोग (हृदयविकाराचा झटका, हृदय निकामी होणे)
मेंदूविकार (स्ट्रोक)
मूत्रपिंड निकामी होणे
डोळ्यांच्या रक्तवाहिन्यांचे नुकसान
स्मृती आणि एकाग्रतेशी संबंधित समस्या

हायपरटेंशनचे उपचार Hypertension In marathi

उच्च रक्तदाबावर नियंत्रण मिळवण्यासाठी औषधोपचार आणि जीवनशैलीत बदल करावे लागतात.

१. औषधोपचार

डॉक्टर खालील प्रकारची औषधे सुचवू शकतात:

ड्युरेटिक्स (मूत्रल औषधे) – शरीरातील अतिरिक्त मीठ आणि पाणी बाहेर टाकते.
बीटा-ब्लॉकर्स – हृदयाची गती मंद करतात.
ACE इन्हिबिटर्स – रक्तवाहिन्या विस्तृत करतात.

२. जीवनशैलीत बदल

उपचार व नियंत्रण
उच्च रक्तदाब पूर्णपणे बरा न होऊ शकला तरी त्यावर प्रभावी नियंत्रण शक्य आहे. यासाठी खालील उपाय महत्त्वाचे आहेत:
आहारामध्ये सुधारणा: लोणचं, पापड, भाजीपाला शिजवताना वापरण्यात येणारे मीठ कमी करणे. फळे, हिरव्या भाज्या, धान्यांचा समावेश वाढवणे.
नियमित व्यायाम: दररोज किमान 30 मिनिटे चालणे, सायकलिंग, योगासने यांचा समावेश करणे.
तणाव नियंत्रण: ध्यान, प्राणायाम, छंद जोपासणे, झोप पुरेशी घेणे.
औषधोपचार: डॉक्टरांच्या सल्ल्याने नियमित औषधे घेणे आवश्यक आहे. औषधे घेताना कोणतीही गाफीलपणा न करता वेळच्या वेळी डोस घेणे महत्त्वाचे.
धूम्रपान आणि मद्यपान टाळणे: हे दोन घटक रक्तदाब वाढविण्यास कारणीभूत ठरता

Hypertension In marathi

इतर Posts वाचण्यासाठी : इथे क्लिक करा …Moringa Powder In Marathi | Moringa Powder Benefits

उच्च रक्तदाब हा गंभीर परंतु पूर्णपणे नियंत्रणात ठेवता येणारा आजार आहे. जीवनशैलीतील बदल आणि वैद्यकीय मार्गदर्शन याच्या सहाय्याने आपण या आजारावर विजय मिळवू शकतो. त्यामुळे, नियमित तपासणी करून आपला रक्तदाब नियंत्रणात आहे की नाही हे पाहणे, हे प्रत्येकाने आपल्या आरोग्याच्या दृष्टीने अत्यंत आवश्यक आहे.