उन्हाळ्यातील आहार: ताजेपणा, आरोग्य आणि उर्जेसाठी योग्य खाणं
उन्हाळ्यातील आहार
उन्हाळा म्हणजे उष्णतेचा काळ, जेव्हा शरीरातील पाण्याचे प्रमाण झपाट्याने कमी होऊ शकते आणि उष्माघात, अशक्तपणा, घाम येणे, त्वचेच्या समस्या यासारख्या अनेक अडचणी उद्भवू शकतात. त्यामुळे उन्हाळ्यात आरोग्य टिकवण्यासाठी आणि शरीराला थंड ठेवण्यासाठी योग्य आहार घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. उन्हाळ्यातील आहारात पाणीदार, थंडावा देणारे आणि पोषणमूल्यांनी भरलेले पदार्थ समाविष्ट करणे हितावह ठरते.तर घरगुती उपाय या Blog वरील या लेखात उन्हाळ्यातील आहार या बद्दल अधिक माहिती जाणून घेऊ ….
१. पाण्याचे महत्त्व
उन्हाळ्यात शरीरातील पाण्याचे प्रमाण कमी होण्याची शक्यता खूप असते. त्यामुळे दररोज किमान ८–१० ग्लास पाणी पिणे अत्यंत आवश्यक आहे. पाण्यासोबतच नारळपाणी, लिंबूपाणी, ताक, बेलसरबत, आंब्याचा पन्हा यासारख्या पारंपरिक पेयांचा समावेश केल्यास शरीराला आवश्यक अशा इलेक्ट्रोलाइट्सची पूर्तता होते आणि उष्माघातापासून बचाव होतो.
२. फळांचा समावेश
उन्हाळ्यातील आहार यामध्ये खालील फळांचा समावेश होतो .उन्हाळ्यात सिझनल फळांचा आहारात समावेश करावा. कलिंगड (टरबूज), काकडी, संत्री, मोसंबी, आंबा, अननस, पपई, स्ट्रॉबेरी ही फळे थंडावा देणारी व पाण्याने भरलेली असतात. त्यातील अँटिऑक्सिडंट्स आणि जीवनसत्त्वे त्वचा आणि पचनसंस्थेसाठी लाभदायक असतात. फळांचा रस घेताना शक्यतो साखर न घालता नैसर्गिक चवेनुसार प्यावे.
३. भाज्या आणि सलाड
उन्हाळ्यातील आहार यामध्ये खालील भाज्या यांचा समावेश होतो . थंड व पचायला हलक्या भाज्या जसे की कारले, भोपळा, दोडका, परवल, गवार, तोंडली यांचा आहारात समावेश करावा. तसेच दैनंदिन जेवणात काकडी, टोमॅटो, बीट, गाजर, कोथिंबीर, मुळे यांचा सलाड म्हणून समावेश केल्यास शरीराला थंडावा मिळतो आणि त्वचेचा पोत सुधारतो. कोशिंबीरमध्ये थोडासा लिंबाचा रस व काळं मीठ घातल्यास चव आणि पचायला मदत होते.
४. ताक, दही आणि लोणी
ताक आणि दही उन्हाळ्यातील अत्यंत उपयुक्त पदार्थ आहेत. हे शरीराला थंडावा देतात आणि पचनसंस्थेसाठी लाभदायक ठरतात. दररोज जेवणासोबत एक वाटी दही किंवा एक ग्लास ताक पिल्यास शरीरातील उष्णता कमी होते आणि उर्जाही टिकते. गरम दिवसांत लोणी, साजूक तूप थोड्या प्रमाणात आहारात घेणे चांगले असते.
५. संपूर्ण धान्य आणि पचायला हलके अन्न | उन्हाळ्यातील आहार
गहू, बाजरी, ज्वारी यासारखी संपूर्ण धान्ये अधिक पोषक आणि पचायला सोपी असतात. उन्हाळ्यात जास्त तळलेले, मसालेदार आणि गडद आहार टाळावा. उकडलेले, वाफवलेले आणि कमी तेलातील पदार्थ पचायला हलके व शरीराला ऊर्जा देणारे असतात.
६. ग्रीन टी आणि हर्बल ड्रिंक्स
सकाळी किंवा संध्याकाळी एक कप ग्रीन टी, ज्यामध्ये लिंबू, आले, तुळस, मिरे यांचा समावेश असेल तर ती शरीराला डिटॉक्स करण्यात मदत करते. हर्बल ड्रिंक्स हे रोगप्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठीही उपयुक्त ठरतात.
७. टाळावयाचे पदार्थ
उन्हाळ्यात जड, तळलेले, अतिखारट किंवा मसालेदार पदार्थ, साखरेचे प्रमाण जास्त असलेले शीतपेय, बर्फ घातलेले कृत्रिम पेय, बाहेरील खाद्यपदार्थ शक्यतो टाळावेत. हे पदार्थ शरीराला उष्णता देतात व अपचन, आम्लपित्त यासारख्या तक्रारी वाढवतात.
उन्हाळ्याचा आनंद घेण्यासाठी शरीराला थंडावा देणारा, पचनासाठी सोपा आणि पोषक आहार घेणे गरजेचे आहे. फळं, पाणी, ताक, हलके अन्न आणि नैसर्गिक पेय यांचा समावेश करून आपण उन्हाळ्याचे दुष्परिणाम टाळू शकतो. तसेच योग्य व्यायाम, पुरेशी झोप आणि थेट सूर्यप्रकाशापासून बचाव या गोष्टीही आरोग्यासाठी उपयुक्त ठरतात.
सर्वसाधारण नियम म्हणजे – “हिवाळ्यात गरम, तर उन्हाळ्यात थंड खा